Ophelia'nın Fernando'ya yaptığı.

Fernando Pessoa'nın Huzursuzluğun Kitabı'nı okumayı deneyenler hayatı kendilerine zehir edebilecek bir adamla karşı karşıya olduklarını hemen anlarlar. Kalp sıkıştıran, sonuna varması zor bir kitaptır bu. Tıpkı Pavese'nın Yaşama Uğraşı'nı  okurken olduğu gibi, bir yandan uzaklaşmak, ondan kurtulmak istersiniz; bir yandan da bu kurtulma çabasının yaşamın yalancılığının ta kendisi olduğunu bilir, kitabı elden bırakmayı kendinize yediremezsiniz. Okuyucunun kanını talep eden intikamcılardandır Pessoa.

Şimdi, Ophelia'ya Mektuplar'la karşıma çıkınca Pessoa'ya bir an inanamadım. Hayatının tek kadınına, "küçük sevgili bebeği"ne yazdığı çocuksu mektuplarda komik ve basit bir adam var. Komik, sevgi dolu, sık sık çocuklaşan, oyun peşinde bir genç adam. Okudukça sıkıldım, sıkıldıkça bu minik kitabı elimden atasım geldi.

Ama kazın ayağı öyle değil. Kitabın ikinci bölümünde Fernando'nun Ophelia'ya 10 yıl sonra yazdığı mektuplar var. Çocuksu aşk gitmiş, Huzursuzluğun Kitabı'ndan tanıdığımız Fernando gelmiş. Artık oyun oynayacak, aşklı sözlere kanacak hali yok. Daha yorgun, daha sert, huzursuz ve dahi umutsuz ve en önemlisi deliliğin kıyısında. Burası, Pessoa'nın çocukluğu bitirdiği edebiyatı başlattığı yer.

Aşağıdaki şiir kitabın başında yer alıyor. Alvaro de Campos adıyla 1935'de yazmış bunu Pessoa, yani Ophelia'ya ilk mektubundan tam 15 yıl sonra. 10 yıl arayla okuduğumuz mektuplarda değişen Pessoa'yı pek güzel, pek sevimli, pek acıklı anlatıyor bu şiir. Hep beraber okuyalım diye:

Bütün aşk mektupları

Gülünç.

Aşk mektubu olmazlardı

Eğer olmasalardı

Gülünç.

Bir zamanlar ben de aşk mektupları yazdım;

Öbürleri gibi onlar da

Gülünç.

Aşk mektupları, aşk varsa eğer

Olmalıdırlar

Gülünç.

Ama yine de

Yazmayanlar hiç

Aşk mektubu

Asıl onlardır

Gülünç.

Ne kadar isterdim dönmek

O eski günlere

Hiç farkına varmadan

Yazdığım o aşk mektupları

Gülünç.

Gerçek şu ki bugün artık

Bendeki anıları

Bu aşk mektuplarının

Asıl onlar

Gülünç.

(Bütün aşırıya kaçan sözler,

Bütün aşırıya kaçan duygular

Elbette ki

Gülünç.)

(Ophelia'ya Mektuplar. (Çev. Sema Rifat). Sel Yayıncılık)